Lokma, un, maya, tuz ve şekerle hazırlanan hamurun, sıvı yağda kızartılmasıyla hazırlanan, şerbetle tatlandırılarak servis yapılan bir Türk tatlısıdır. Türkiye’deki bazı yörelerde şerbet dökülerek tatlı olarak yenilmesine rağmen, bazı yörelerde pişi gibi şerbetsiz peynir ile yenilmektedir.
Ortası delikli yuvarlak şekilde ve küre şeklinde iki tipi vardır. Halk arasında küre şeklinde olana Saray lokması denir. Kaynağı Osmanlı Sarayına dayanmakla birlikte halk arasında da yapımı yaygınlaşmıştır. Özellikle İzmir kültürünün vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Bu yüzden İzmir Lokması olarak da bilinir. İzmir’de dini öneme sahip günlerde her köşe başında pişirilen lokma tatlısının halka ücretsiz dağıtıldığı görülebilir. Özellikle sünnet düğünlerinde Lokmanın taze olarak hazırlanması, pişirilmesi ve davetlilere dağıtılması adettendir. Lokma’nın birçok çeşidi de bulunmaktadır. Ankara’nın Güdül-Ayaş yörelerinde Bırtlak diye bilinen bir lokma çeşidi vardır.
Lokma kelimesi bir ağız, bir yudum, bir parça yemek anlamına gelen Arapça’daki “lukma” kelimesinden gelmiştir. Lokmanın bir çeşidi olan bugün Arap kültüründe varolan “kadı lokması” El-Bağdadi tarafından 13. yüzyılda tarif edilmiştir.
